Estimated reading time: 15 minutes
Voordat u begint met handelen in opties, is het belangrijk om de basisprincipes te begrijpen. In dit artikel bespreken we de belangrijkste begrippen, het verschil tussen call- en putopties en de factoren die de prijs van een optie beïnvloeden.
Bent u op zoek naar een broker om opties te handelen, klik dan hier.
Let op: Opties zijn complexe financiële instrumenten en brengen aanzienlijke risico’s met zich mee. Niet alle beleggers zijn geschikt voor optiehandel. Het is mogelijk om de volledige inleg te verliezen of zelfs een groter verlies te lijden bij geschreven opties. Zorg ervoor dat u de risico’s volledig begrijpt en over voldoende ervaring beschikt voordat u begint met handelen in opties.
Wat zijn opties?
Een optie is een financieel contract dat de koper het recht geeft (maar niet de verplichting) om een onderliggende waarde, zoals een aandeel of index, te kopen of te verkopen tegen een vooraf vastgestelde prijs en binnen een bepaalde periode. Opties worden verhandeld op gereguleerde beurzen en zijn onderhevig aan prijsfluctuaties op basis van verschillende marktfactoren.
Welke soorten opties zijn er?
Opties zijn er in twee vormen:
- Calloptie: Geeft de houder het recht om de onderliggende waarde te kopen tegen een vooraf vastgestelde prijs (uitoefenprijs).
- Putoptie: Geeft de houder het recht om de onderliggende waarde te verkopen tegen een vooraf vastgestelde prijs.
Beide typen opties hebben een expiratiedatum waarop het recht om te kopen of verkopen verloopt.
Long en short gaan met opties
Bij het handelen in opties zijn er twee posities mogelijk:
Longpositie: Een belegger koopt een optie en heeft het recht om deze uit te oefenen.
Shortpositie: Een belegger verkoopt (schrijft) een optie en kan verplicht worden de onderliggende waarde te leveren of af te nemen.
Bij het schrijven van opties (short call of short put) kan de broker aanvullende margin-verplichtingen opleggen. Dit betekent dat u extra kapitaal moet aanhouden om uw positie te dekken als de markt tegen u in beweegt. In extreme gevallen kunnen verliezen hoger oplopen dan uw initiële inleg.
| Soort optie | Recht van de koper | Plicht van de verkoper |
| CALL | Recht om aandelen te kopen | Plicht om aandelen te verkopen |
| PUT | Recht om aandelen te verkopen | Plicht om aandelen te kopen |
Belangrijke kenmerken van opties
Onderliggende waarde
De onderliggende waarde van een optie is het financiële instrument waarop het optiecontract gebaseerd is. Dit kan een aandeel, index, valutapaar of grondstof zijn.
Optiepremie
De optiepremie is de prijs die een belegger betaalt om een optiecontract te kopen of ontvangt bij het schrijven (verkopen) van een optie. Deze premie wordt beïnvloed door verschillende factoren, waaronder:
- Volatiliteit van de onderliggende waarde
- Looptijd tot de expiratiedatum
- Rentevoeten en dividenduitkeringen
- De uitoefenprijs ten opzichte van de marktprijs
Handelaren maken doorgaans gebruik van de optiegrieken om deze factoren te meten die de prijs van een optiecontract beïnvloeden. De belangrijkste optiegrieken zijn delta, gamma, theta en vega.
Het bepalen van de ‘juiste’ optiepremie kan complex zijn. Handelaren, market makers en computers maken daarom doorgaans gebruikt van het Black-Scholes-model om optieprijzen te berekenen. Om een redelijke waarde voor de premie te berekenen maakt dit model gebruik van een reeks aan variabelen.
Expiratiedatum (looptijd)
Dit is de datum waarop het optiecontract afloopt. In veel gevallen is dit de derde vrijdag van de afloopmaand, maar er zijn ook opties met kortere of langere looptijden, zoals dagopties, weekopties en maandopties.
Opties hebben verschillende looptijden, die worden bepaald op het moment van uitgifte van de optie. De looptijd van een optie verwijst naar de periode die loopt tot en met de expiratiedatum. Na het verstrijken van de looptijd moet de koper de optie uitoefenen of waardeloos laten expireren. Sommige opties kunnen ook voor het einde van de looptijd worden uitgeoefend door de koper
Let op: Sommige opties worden bij expiratie automatisch afgewikkeld als ze in-the-money zijn. Dit kan ertoe leiden dat u aandelen koopt of verkoopt zonder expliciete actie.
Het is belangrijk op te merken dat niet alle looptijden beschikbaar zijn voor alle opties. De beschikbaarheid van looptijden kan verschillen afhankelijk van de beurs, de onderliggende waarde en het type optiecontract.
Uitoefenprijs (strike price)
De uitoefenprijs, ook wel strikeprijs genoemd, is de vooraf bepaalde prijs waartegen de onderliggende waarde kan worden gekocht of verkocht. Na het aflopen van de optieperiode bepaalt de optiehouder of hij het recht uitoefent om te kopen of te verkopen tegen de uitoefenprijs.
De uitoefenprijs blijft gedurende de looptijd van de optie onveranderd en is een belangrijke overweging bij het handelen in opties, omdat het de winstgevendheid en het risico van de optiepositie beïnvloedt.
Notatie van opties
Hieronder ziet u een voorbeeld van hoe een optie wordt genoteerd.
XYZ CALL 19 DEC 2025 € 50
- XYZ: de onderliggende waarde van de optie.
- CALL: de optiesoort, waarvan er twee soorten beschikbaar zijn (de calloptie en de putoptie).
- 19 DEC 2025: de expiratiedatum (afloopdatum) van de optie.
- € 50: de uitoefenprijs van de optie. Tegen deze prijs worden de aandelen gekocht door de koper van een calloptie, wanneer deze de optie uit oefent.
Prijsbepaling van opties
De prijs van een optie bestaat uit twee componenten:
1. Intrinsieke waarde
De intrinsieke waarde is het verschil tussen de marktprijs van de onderliggende waarde en de uitoefenprijs.
- Calloptie: Intrinsieke waarde = Marktprijs – Uitoefenprijs
- Putoptie: Intrinsieke waarde = Uitoefenprijs – Marktprijs
Een optie heeft intrinsieke waarde als deze in the money is (zie hieronder bij ‘moneyness’).
2. Tijdswaarde
Het deel van de optiepremie dat wordt beïnvloed door de resterende looptijd en de verwachte volatiliteit. De tijdswaarde weerspiegelt de kans dat de optie in de toekomst meer intrinsieke waarde krijgt. Opties met een langere looptijd hebben over het algemeen een hogere tijdswaarde. Dat is logisch, aangezien er meer tijd is voor koersbewegingen en verandering in volatiliteit die de waarde van de optie kunnen beïnvloeden.
De prijs van een optie kan worden berekend met modellen zoals het Black-Scholes-model, dat rekening houdt met verschillende variabelen zoals volatiliteit, tijd tot expiratie en rentevoeten.
Optie moneyness
Moneyness beschrijft de verhouding tussen de huidige prijs van de onderliggende waarde en de uitoefenprijs van de optie.
| Moneyness | Betekenis |
| In the money (ITM) | De optie heeft intrinsieke waarde. Een calloptie is ITM als de marktprijs hoger is dan de uitoefenprijs. Een putoptie is ITM als de marktprijs lager is dan de uitoefenprijs. |
| At the money (ATM) | De marktprijs is gelijk aan de uitoefenprijs. De optie heeft geen intrinsieke waarde. |
| Out of the money (OTM) | De optie heeft geen intrinsieke waarde. Een calloptie is OTM als de marktprijs lager is dan de uitoefenprijs, en een putoptie is OTM als de marktprijs hoger is dan de uitoefenprijs. |
Wat is de open interest van een optie?
Open Interest, cruciaal voor optiebeleggers, vertegenwoordigt het aantal openstaande optiecontracten aan het einde van de beursdag. Deze waarde, uniek voor elke optiereeks, varieert dagelijks. Het wordt berekend door het optellen van alle gekochte en geschreven contracten per reeks, wat de liquiditeit van een optie aangeeft.
Als de Open Interest stijgt, betekent dit dat de marktinteresse voor die specifieke optiereeks toeneemt, en vice versa. Het is belangrijk om Open Interest en volume niet te verwarren – waar volume elke verhandelde optie betreft, houdt Open Interest alleen rekening met openstaande contracten.
Handelen in opties: long en short posities
Bij het handelen in opties kunnen beleggers kiezen tussen een long- of shortpositie:
- Long call: Een belegger koopt een calloptie en speculeert op een koersstijging, maar loopt het risico dat de optie waardeloos afloopt als de koers niet stijgt
- Short call: Een belegger verkoopt een calloptie en kan verplicht worden de onderliggende waarde te leveren als de optie wordt uitgeoefend, wat kan leiden tot onbeperkte verliezen bij een stijgende koers.
- Long put: Een belegger koopt een putoptie en speculeert op een koersdaling, maar loopt het risico dat de optie waardeloos afloopt als de koers niet daalt.
- Short put: Een belegger verkoopt een putoptie en kan verplicht worden de onderliggende waarde te kopen als de optie wordt uitgeoefend.
Bij het beleggen in opties zijn er twee soorten opties beschikbaar, namelijk de call optie en de put optie. Een gekochte call optie geeft het recht om tot en met de afloopdatum (expiratiedatum) van de optie aandelen te kopen tegen een vooraf bepaalde prijs (de uitoefenprijs). Voor dit recht betaalt de belegger een optiepremie. De verkoper van de call optie ontvangt de premie en heeft een plicht om bij het uitoefenen van de optie, aandelen te verkopen tegen de uitoefenprijs.
Voor het recht van een put optie geldt het omgekeerde. Een gekochte put optie geeft het recht om tot de expiratiedatum aandelen te verkopen tegen de uitoefenprijs. Met een verkochte put optie kunt u door de koper van de optie verplicht worden de aandelen te kopen tegen de uitoefenprijs. Het verkopen van een optie wordt ook wel het “schrijven van een optie” genoemd.
| Soort | Actie | Term | Speelt in op een: |
| CALL | Gekocht | Long Call | Stijging |
| CALL | Verkocht | Short Call | Daling |
| PUT | Gekocht | Long put | Daling |
| PUT | Verkocht | Short put | Stijging |
Een belegger die een call optie in bezit heeft, oefent zijn recht om de aandelen te kopen alleen uit wanneer de koers van de onderliggende waarde op de expiratiedatum boven de uitoefenprijs ligt. Wanneer de koers immers onder de uitoefenprijs ligt, kan de koper van de call optie de aandelen beter tegen een lagere prijs rechtstreeks op de beurs kopen. Let hierbij op: de koper van de call optie heeft het recht om de optie uit te oefenen, niet de plicht. De verkoper heeft wel de plicht om de aandelen te verkopen zodra de koper zijn optie uitoefent.
Ditzelfde geldt voor put opties, alleen oefent de koper hier zijn opties uit als de koers van de onderliggende waarde onder de uitoefenprijs ligt. Hij kan zijn aandelen met zijn opties immers tegen een hogere prijs verkopen dan rechtstreeks op de beurs. Ook hier geldt dat de koper van de put optie het recht heeft om de optie uit te oefenen, niet de plicht. De verkoper van de optie is wederom wel verplicht de aandelen te kopen als de optie wordt uitgeoefend.
Call opties: rechten en plichten
| Actie koper | Plicht verkoper | |
| Koers hoger dan uitoefenprijs | Koper oefent de call optie uit | Verkoper is verplicht de aandelen te verkopen tegen de uitoefenprijs |
| Koers lager dan uitoefenprijs | Koper oefent de call optie niet uit | Geen |
Put opties: rechten en plichten
| Actie koper | Plicht verkoper | |
| Koers lager dan uitoefenprijs | Koper oefent de put optie uit | Verkoper is verplicht de aandelen te kopen tegen de uitoefenprijs |
| Koers hoger dan uitoefenprijs | Koper oefent de put optie niet uit | Geen |
Door beurzen zoals Euronext en NYSE worden maandelijks nieuwe opties uitgegeven. Voor liquide aandelen is het standaard om opties te vinden met een looptijd van 1, 2, 3, 6 en 12 maanden. Op de Amsterdamse en Amerikaanse beurzen vindt u tevens kortlopende opties, waartoe ook de dag-opties op de AEX-index en de S&P 500 index behoren.
Naast de maandelijkse nieuwe opties, worden ook dagelijks nieuwe opties uitgegeven met een looptijd van één dag. Zowel met deze kortlopende opties als met langlopende opties, onderscheidt de Nederlandse optiebeurs zich.
Optiestrategieën
Voordat u begint met handelen in opties, kan het verstandig zijn om verschillende optiestrategieën te bekijken. Door strategieën toe te passen, kunnen beleggers hun risico’s beheersen en inspelen op uiteenlopende marktomstandigheden. Het combineren van opties stelt beleggers in staat om hun marktverwachtingen te vertalen naar een gestructureerde handelsaanpak, waarbij factoren zoals volatiliteit en tijdsverval in overweging worden genomen.
Strategieën zoals spreads, straddles en strangles bieden de mogelijkheid om zowel stijgende, dalende als zijwaartse markten te benutten. Door het juiste type optiecombinatie te kiezen, kan een belegger zijn positie afstemmen op specifieke koersbewegingen en risicoprofielen. Meer informatie over verschillende optiestrategieën vindt u op onze optiestrategieën-pagina.
Optie koersen AEX
Beleggers die handelen in opties op de AEX-index kunnen eenvoudig een overzicht van beschikbare call- en putopties vinden via het TWS Handelsplatform of in LYNX+
Indien u gebruikmaakt van het TWS Handelsplatform, kunt u bijvoorbeeld de Option Trader raadplegen. Deze tool biedt inzicht in actuele optieprijzen voor één of meerdere onderliggende waarden, helpt bij het analyseren van risico’s en maakt het mogelijk om zowel losse orders als combinatieorders te plaatsen.
Ook in LYNX+ is het eenvoudig om optiekoersen op de AEX te bekijken. Door de AEX-index te selecteren en vervolgens de optie-sectie te openen, worden de beschikbare opties direct weergegeven. Daarnaast kunt u handmatig de expiratiedatum en uitoefenprijs aanpassen en snel een optiecombinatie samenstellen op basis van uw voorkeuren.
Transactiekosten voor optiehandel
Bij het handelen in opties via LYNX gelden lage en transparante tarieven, zonder een minimumprijs per order. Beleggers betalen uitsluitend voor het aantal verhandelde optiecontracten. Voordat een order wordt geplaatst, wordt duidelijk weergegeven wat de bijbehorende kosten zijn.
Enkele voorbeeldtarieven voor optiehandel:
- Aandelenopties op Euronext: € 0,79 per contract
- AEX-indexopties: € 0,99 per contract
- Amerikaanse opties: € 2,40 per contract
Voor een volledig overzicht van alle tarieven en voorwaarden kunt u de tarievenpagina raadplegen.
Optie begrippenlijst
- Optie: Een financieel derivaat dat de houder het recht, maar niet de verplichting, geeft om een onderliggende waarde te kopen of verkopen.
- Call Optie: Geeft de houder het recht om de onderliggende waarde te kopen.
- Put Optie: Geeft de houder het recht om de onderliggende waarde te verkopen.
- Onderliggende Waarde: De waarde waarop de optie is gebaseerd, zoals aandelen, indexen of grondstoffen.
- Uitoefenprijs: De prijs waartegen de onderliggende waarde kan worden gekocht of verkocht.
- Expiratiedatum: De datum waarop de optie expireert (afloopt).
- Optiepremie: De prijs die voor het optiecontract betaald wordt.
- Open Interest: Het totale aantal openstaande optiecontracten die nog niet zijn gesloten of uitgeoefend.
- Volatiliteit: Een maatstaf voor de mate van prijsschommeling in de onderliggende waarde, wat invloed heeft op de optiepremie.
- Time Decay (verlies van tijdswaarde): Het proces waarbij de waarde van een optie afneemt naarmate de expiratiedatum nadert.
- In the Money (ITM): Een situatie waarin een optie intrinsieke waarde heeft. Bij call opties betekent dit dat de uitoefenprijs lager is dan de huidige marktprijs van de onderliggende waarde. Bij put opties is dit wanneer de uitoefenprijs hoger is dan de huidige marktprijs.
- Out of the Money (OTM): Een optie die geen intrinsieke waarde heeft. Voor call opties is de uitoefenprijs hoger dan de huidige marktprijs van de onderliggende waarde, en voor put opties is deze lager.
- At the Money (ATM): Een situatie waarin de uitoefenprijs van een optie gelijk is aan de huidige marktprijs van de onderliggende waarde.
Conclusie
In dit artikel hebben we de basisprincipes van het handelen in opties uitgebreid verkend, waarbij we ons specifiek hebben gericht op de unieke kansen en uitdagingen die opties beleggen met zich meebrengt. Van het begrijpen van de fundamentele concepten zoals call- en putopties tot het ontwikkelen van strategieën voor risicobeheer.
Dit artikel biedt een leidraad voor zowel beginnende als ervaren beleggers die hun kennis willen verdiepen en hun vaardigheden in de optiehandel willen aanscherpen. Met de juiste benadering en een goed begrip van de marktdynamiek, kunnen opties een waardevolle aanvulling zijn op elke beleggingsportefeuille.
Opties zijn complexe beleggingsinstrumenten met specifieke kenmerken en risico’s. Een goed begrip van de basisprincipes en prijsvorming van opties is belangrijk voor beleggers die overwegen om in opties te handelen.
Handelen in opties via LYNX
Via LYNX kunt u zeer voordelig handelen in opties. Met enkele muisklikken handelt u eenvoudig in alle Europese en Amerikaanse aandelenopties en indexopties. Tevens heeft u de beschikking over handige trader tools, zoals de OptieTrader, en kunt u optiecombinaties in zijn geheel naar de beurs versturen.
Een optie is een afgeleid product (derivaat) en geeft het recht om een bepaald product tegen een vooraf vastgestelde prijs en tijdstip te kopen of te verkopen. De waarde is voornamelijk gebaseerd op de koers van de onderliggende waarde, de looptijd van het optiecontract en de volatiliteit.
Er zijn twee soorten opties. De call-optie geeft de koper tet recht om aandelen tegen een van tevoren vastgestelde prijs te kopen. De put-optie geeft het recht geeft om aandelen tegen een van tevoren vastgestelde prijs te verkopen.
Beleggen in opties biedt hoge rendementsmogelijkheden door hefboomwerking en diverse strategieën, maar brengt ook aanzienlijke risico’s zoals marktvolatiliteit en tijdsverval, wat kan leiden tot volledig premieverlies. Kennis en risicobeheer zijn cruciaal.
